انواع لوله صنعتی و اتصالات
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
تاریخ انتشار: ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
مدت مطالعه: دقیقه
<p dir="rtl">لوله صنعتی همانطور که از نامش پیداست، کاربردهای صنعتی دارد مانند صنایع نفت و گاز، ساخت گلخانه، پایه های ترافیکی و غیره. این محصول از فولاد ساده کربنی بدست می آید و برای همین مقاومت خوبی در برابر رطوبت دارد. این لوله طیف بزرگی از لوله ها را در بر می گیرد که هر کدام یک سایزی دارند. همچنین به نحوی طراحی شده است که تحمل فشار سیالات مختلف را داشته باشد. در ادامه می خواهیم درباره این لوله و ویژگی های آن توضیح دهیم. </p>
<h2 dir="rtl">لوله صنعتی چیست؟</h2>
<p dir="rtl">لوله صنعتی نوعی لوله فولادی است که برای خطوط انتقال مایعات، نفت و گاز استفاده می شود. این لوله ها سایز و ضخامت های متنوعی دارند مثلا از ½ اینچ شروع می شود و تا 8 اینچ هم می رود. ضخامت این لوله ها هم در محدوده 2، 2.5، 3، 4، 5 و 6 میلی متر است.</p>
<p dir="rtl"> این لوله ها به صورت درزدار و بدون درز تولید می شوند؛ در روش درز دار، دو ورق فولادی را دستگاه خم می کنند و وسط آن را جوش می دهند. در حالت بدون درز، در کارخانه به صورت فابریکی تولید می شود. در این حالت، ماده اولیه مانند یک خمیر تو پر و داغ است. سپس آن را از وسط با یک شافت سوراخ می کنند و بعد شافت را در می آورند. سپس دو طرف این ماده خمیری را با استفاده از چنگک به 2 طرف می کشند و به ضخامت مورد نظر می رسانند. نهایتا لوله را به اندازه دلخواه برش می دهند. حالا لوله دیگر درز ندارد.</p>
<p dir="rtl">در شکل زیر یک نمونه صنعتی درزدار را مشاهده می کنید. می بینید که یک خط جوش دقیقا روی آن دیده می شود.</p>
<p><strong> </strong></p>
<p dir="rtl"><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXf4rwMYFPhiBmZHAgXqMAJTXgtmwYHsgHm9mScP3-6mHcT8XZSQg2h2Dr2HLI6Jx0KpFhsmOQes630FP2zMmcbCraolyN4TWeVLKh2pwqsop-iEpeUrhmztd30UG_IrI1B2BF6xCPBxWV2KxcBas7Jsw9pp?key=onx51p9xPKWgMFjxd23kWA" width="624" height="468"></p>
<p><strong><br><br></strong></p>
<p dir="rtl">در شکل بعدی هم یک نمونه بدون درز را یا مانیسمان را مشاهده می کنید. </p>
<p dir="rtl"><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXca8Sn-W8lFVmdACK3Vhke7vNEfHjVNI31xJcenaX8cGVCtIrWPR7bn2WjGf23F5ZwVU1mhlxkgcInrXXca6YdoZJX2d-4EZV4natpMy2Vq3sYvKjzaOLcnBTnHm4KSF7y7qYEeoRaxvVMUFITgCCifl7aU?key=onx51p9xPKWgMFjxd23kWA" width="624" height="468"></p>
<p><strong> </strong></p>
<h2 dir="rtl">مشخصات لوله های صنعتی</h2>
<p dir="rtl">لوله های صنعتی را با چندین مشخصه شناخته می شوند مانند ضخامت، رده و سایز. سایز لوله ها به اینچ است و ½ اینچ شروع می شود و تا 8 اینچ هم می رود. البته سایزهای بالاتر هم تولید می شود که برای پروژه های صنعتی بزرگ مانند نفت و پتروشیمی، آب و غیره کاربرد دارد. مثلا لوله های جدار چاه تا سایز 16 هم می روند.</p>
<h3 dir="rtl">رده لوله</h3>
<p dir="rtl">یکی دیگر از مشخصات لوله های صنعتی، رده آن است. رده به میزان تحمل لوله در برابر فشار است. مثلا رده 40 . رده یا Schedule یکی از مشخصاتی است که قبل از خرید باید به آن توجه کنید. معروف ترین رده های لوله، 40 و 80 هستند ولی در استانداردهای بین المللی از 5 شروع شده و تا 160 ادامه دارد.</p>
<h3 dir="rtl">ضخامت لوله</h3>
<p dir="rtl">ضخامت لوله به ضخامت دیواره آن اشاره دارد . هر لوله یک دیواره دارد که بیانگر ضخامت آن است. البته اگر لوله را به صورت یک استوانه تو خالی در نظر بگیریم، یک قطر خارجی و یک قطر داخلی هم دارد. قطر خارجی، قطر کلی لوله است. </p>
<p dir="rtl">ضخامت های لوله های صنعتی بر حسب میلی متر است و به صورت 2، 2.5، 3، 4، 5 و 6 میلی متر در بازار موجود است. در شکل زیر این موارد را مشاهده می کنید. </p>
<p dir="rtl"><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXd_x9C5OX_-veJ4o2srS8cchGsFcRRhlTP28Db2h5xu6I0ZLgarHf5AwLFcCTRDVy-jQuw66N7rZiCSGXn3w43vM5zZV-gmMVaFhs-0m8N9ebsd0DffFbQwiBO_V2NzEJWwlYHmMGFaJRYsEy5c7KOZN2x2?key=onx51p9xPKWgMFjxd23kWA" width="624" height="468"></p>
<p><strong> </strong></p>
<h2 dir="rtl">انواع لوله های صنعتی</h2>
<p dir="rtl">به طور کلی لوله ها به 3 دسته درزدار، بدون درز و بقیه لوله ها تقسیم بندی می شود. لوله های درزدار شامل درز مستقیم و مارپیچی، جدار چاهی و داربستی است. لوله های بدون درز هم شامل لوله های مانیسمان، مبلی و گوشتدار می شود. </p>
<p dir="rtl">لوله های درزدار و بدون درز صنعتی را که توضیح دادیم. و اما در مورد لوله های جدار چاهی باید بگوییم که برای جلوگیری از ریزش چاه استفاده شده و از ورود مواد و خاک به داخل چاه جلوگیری می کند. در این لوله ها، یک سری شیار ایجاد شده است که آب فقط از آن عبور می کند مانند شکل زیر.</p>
<p dir="rtl"><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXfCUzM9D543yZz6lLrG4PbbiPTqxTgDXnP1WCp0R0bd0dnVWDJ9vuCWDXlzZlHAf7ev6gopDZYn0lIF4vsA-mJULHPyQ-MVrbrpO4TT0Z6NWuUi8gBHVgi-WsVp01pWeojN6S5m9BgXIJvydfri5fR2YKPQ?key=onx51p9xPKWgMFjxd23kWA" width="624" height="468"></p>
<p><strong> </strong></p>
<p dir="rtl">لوله های داربستی هم که تکلیف آنها معلوم است و برای زدن داربست و نمای ساختمان به کار می رود. مانند تصویر زیر:</p>
<p dir="rtl"><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXeAy4s9ASB0K7tE7gq2UlQesvJ9EML_gVZuekBTSemRV54ZVBioQxkfTU-lpCQY8QYs8V8LdnOChN7beT_jF_m38n6gbFy3saGhc8q7zrdZN-oVLHYps0izayZKBQrtOSm03tXJAxF-6IhPraQWTcBZU_tH?key=onx51p9xPKWgMFjxd23kWA" width="624" height="468"></p>
<h2 dir="rtl">کاربرد لوله های صنعتی</h2>
<p dir="rtl"> از لوله های صنعتی در کاربردهای زیر استفاده می شود:</p>
<ul>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">صنایع نفت و گاز و</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">خطوط انتقال آب</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">ساخت گلخانه و هر جا که با رطوبت زیاد سر و کار دارد.</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">ساخت نیروگاه ها</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">ساخت مبدل های حرارتی</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">صنایع خودروسازی</p>
</li>
</ul>
<p><strong> </strong></p>
<h2 dir="rtl">ویژگی لوله های صنعتی</h2>
<p dir="rtl">این لوله ها علاوه بر مقاومت بالایی که در برابر زنگ زدگی دارد، دارای تنوع ابعادی و ضخامت است. برای همین برای هر پروژه ای که بگویید، استفاده دارند. در ضمن این لوله ها را می توان با دستگاه برش داد. در ضمن، این مقاطع فولادی داری ویژگی های زیر هستند:</p>
<ul>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">مقاومت بالا در برابر فشار</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">قابلیت انعطاف پذیری</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">عایق</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">قابلیت انشعاب زنی</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">مقاومت بالا در برابر گرما و سرما</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">مقاوم در برابر ضربه</p>
</li>
</ul>
<p><strong> </strong></p>
<h2 dir="rtl">نحوه اتصال لوله ها به اجزاء دیگر</h2>
<p dir="rtl">زمانی است که لوله های صنعتی چه درزدار و چه بدون درز نیاز به اتصال با لوله های یا اجزاء دیگر باشند مثلا می خواهند انشعاب زنی کنند. یا می خواهند یک لوله را روی لوله دیگر جوشکاری کنند مثلا لوله های جدار چاهی زیرا استاندارد لوله ها نهایتا 6 متری است. برای اتصال لوله ها به اتصالات دیگر از روش های زیر استفاده می شود:</p>
<ul>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">با جوشکاری (Welding)</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">نری مادگی یا ساکت ولد (Socket welding)</p>
</li>
<li dir="rtl" aria-level="1">
<p dir="rtl" role="presentation">رزوه ای (Thread connection) </p>
</li>
</ul>
<p dir="rtl">در ادامه این موارد را توضیح می دهیم.</p>
<h3 dir="rtl">اتصال جوشکاری</h3>
<p dir="rtl">جوشکاری در خطوط لوله کشی فرآیندی است که دو سر لوله را دقیق کنار هم می گذارند و آن را جوش می دهند. البته قبل از آن، تمیزکاری روی آن انجام می شود تا عاری از هرگونه زنگ زدگی شود. برای لوله هایی که برای انتقال سیالات است از پخ زنی در بیرون لوله استفاده می شود.</p>
<h3 dir="rtl">اتصال نری مادگی یا ساکت ولد</h3>
<p dir="rtl">از این نوع اتصال برای لوله و اتصالات مانند کاهنده ها و زانوهای لوله استفاده می شود. در این حال از یک کوپلینگ سوکتی استفاده شده و دو لوله را به هم وصل می کنند. بعد از اینکه قسمت نری لوله در سوکت رفت، برای استحکام بیشتر دور آن را جوشکاری می کنند. بین قسمت نری و نشیمنگاهی سوکت، یک فاصله 2 میلی متر وجود دارد تا لوله بعدا دچار تنش نشود.</p>
<h3 dir="rtl">اتصالات رزوه ای </h3>
<p dir="rtl">قدیمی ترین نوع اتصالات لوله کشی است که از به جای جوش از یک رزوه یا دنده استفاده می شود. مانند اتصال ساکت ولد، اتصالات رزوه ای معمولا برای لوله های با قطر پایین کاربرد دارد (لوله های زیر قطر اسمی 2). این اتصالات بیشتر در خطوط آبرسانی وجود دارد. در صورتیکه فشار آب بالا باشد، جوش های ظریف به کار می رود.</p>
<p dir="rtl">جدول مشخصات لوله صنعتی بر اساس استاندارد ANSI (به اینچ)</p>
<p dir="rtl">سایز لوله قطر داخلی قطر خارجی رده لوله (SCH)</p>
<p dir="rtl">SCH 5 SCH 10 SCH 20 SCH 30 SCH 40 SCH 60 SCH 80 SCH 100 SCH 120 SCH 160</p>
<p dir="rtl">3/4 20 1.05 0.065 0.11 X 0.095 0.113 X X 0.17 X 0.219</p>
<p dir="rtl">1 25 1.315 0.065 0.11 X 0.114 0.133 X X 0.2 X 0.25</p>
<p dir="rtl">1 1/2 40 1.9 0.065 0.11 X 0.125 0.145 X X 0.225 X 0.281</p>
<p dir="rtl">2 50 2.375 0.065 0.12 X X 0.154 X X 0.25 X 0.344</p>
<p dir="rtl">2 1/2 65 2.875 0.083 0.12 X X 0.203 X X 0.3 X 0.375</p>
<p dir="rtl">3 80 3.5 0.083 0.12 X X 0.216 X X 0.35 X 0.438</p>
<p dir="rtl">4 100 4.5 0.083 0.12 X X 0.237 X X 0.437 X 0.531</p>
<p dir="rtl">5 125 5.563 0.109 0.12 X X 0.258 X X 0.5 X 0.625</p>
<p dir="rtl">6 150 6.625 0.109 0.13 X X 0.28 X X 0.562 X 0.719</p>
<p dir="rtl">8 200 8.625 0.109 0.15 0.25 0.277 0.322 0.406 0.5 0.593 0.719 0.906</p>
<p dir="rtl">10 250 10.75 0.134 0.17 0.25 0.307 0.365 0.5 0.594 0.718 0.843 1.125</p>
<p dir="rtl">12 300 12.75 0.156 0.18 0.25 0.33 0.406 0.562 0.687 0.843 1.0 1.312</p>
<p dir="rtl">14 350 14.0 0.156 0.25 0.312 0.375 0.437 0.593 0.75 0.937 1.093 1.406</p>
<p dir="rtl">سایز لوله به اینچ قطر داخلی قطر خارجی رده لوله (SCH)</p>
<p dir="rtl">SCH 5 SCH 10 SCH 20 SCH 30 SCH 40 SCH 60 SCH 80 SCH 100 SCH 120 SCH 160</p>
<p dir="rtl">3/4 20 26.67 1.65 2.11 X 2.41 2.87 X 3.91 X 4.32 5.56</p>
<p dir="rtl">1 25 33.40 1.65 2.77 X 2.90 3.38 X 4.55 X 5.08 6.35</p>
<p dir="rtl">1 1/2 40 48.26 1.65 2.77 X 3.18 3.68 X 5.08 X 5.72 7.14</p>
<p dir="rtl">2 50 60.32 1.65 2.77 X X 3.91 X 5.54 X 6.35 8.74</p>
<p dir="rtl">2 1/2 65 73.02 2.11 3.05 X X 5.16 X 7.01 X 7.62 9.53</p>
<p dir="rtl">3 80 88.9 2.11 3.05 X X 5.49 X 7.62 X 8.89 11.13</p>
<p dir="rtl">4 100 114.3 2.11 3.05 X X 6.02 X 8.56 X 11.10 13.49</p>
<p dir="rtl">5 125 141.3 2.77 3.4 X X 6.55 X 9.53 X 12.70 15.88</p>
<p dir="rtl">6 150 168.27 2.77 3.4 X X 7.11 X 10.97 X 14.27 18.26</p>
<p dir="rtl">8 200 219.07 2.77 3.76 6.35 7.04 8.18 10.31 12.7 15.06 18.24 23.01</p>
<p dir="rtl">کلام آخر</p>
<p dir="rtl">لوله های صنعتی از مقاطع فولادی پر مصرف در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی هستند که در سایزها و ابعاد مختلف تولید می شوند. این لوله ها در برابر ضربه، فشار هوا و رطوبت مقاوم هستند. سایز این لوله ها متنوع است و از ½ اینچ شروع شده و تا 8 اینچ هم می رود. البته سایزهای بالاتر هم وجود داردی. ضخامت این لوله ها هم در محدوده 2، 2.5، 3، 4، 5 و 6 میلی متر است.</p>
