پلیسه چیست و چگونه می توان آن را برطرف کرد؟

<h2>پلیسه چیست؟</h2> <p>در فرایند ساخت قطعات فلزی، پلیسه (Burr) به شکل گیری لبه های ناهموار یا پشته ای از فلز گفته می شود. ایجاد پلیسه به فرایند ساخت و ابزار به کار برده شده در تولید وسایل فلزی مربوط است.</p> <p>در دیکشنری پلیسه به این صورت تعریف شده است: لبه ی نازک یا ناحیه ای سخت که در نتیجه ی برش یا شکل دادن به فلز ایجاد شده است.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 1 - پلیسه.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1639316312380.jpg" alt="پلیسه" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 1 - پلیسه&nbsp;</p> <p>پلیسه اثر مهمی در کیفیت و عملکرد قطعات فلزی دارد. برخی از اثرات پلیسه عبارتند از:</p> <ul> <li>امنیت را کاهش می دهد. لبه های تیز فلز ممکن است برای اپراتورها خطرناک باشد و باعث ایجاد بریدگی شود.</li> <li>در هنگام مونتاژ کردن قطعات ایجاد مشکل می کند.</li> <li>باعث ایجاد خراش در سطوح دیگر می شود.</li> <li>باعث ایجاد اتصال کوتاه الکتریکی می شود.</li> <li>میدان های الکتریکی و مغناطیسی&nbsp; نامنظم ایجاد می کند.</li> <li>باعث شکست ولتاژ بالای دی الکتریک می شود.</li> <li>استرس را در حین عملیات زیاد می کند. افزایش استرس باعث کاهش مقاومت نسبت به خستگی و شکست می شود.</li> <li>نسبت به خوردگی آسیب پذیر تر می شود. این به دلیل اختلاف در ضخامت مواد است.</li> <li>روغن کاری با مشکل روبرو می شود.</li> <li>در حین پرداخت نهایی ایجاد اختلال می کند.</li> </ul> <p>واضح است که تا حد امکان می بایست از به وجود آمدن پلیسه جلوگیری کرد. اما به هر حال در اکثر روش های تولیدی به عنوان یک محصول جانبی پلیسه ایجاد می شود و در اغلب موارد به وجود آمدن پلیسه اجتناب ناپذیر است. در این موارد پلیسه گیری ضروری ست.</p> <p><strong>آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:</strong></p> <ul> <li><a title="کدام یک از روش های تولید باعث ایجاد پلیسه می شود؟" href="#which">کدام یک از روش های تولید باعث ایجاد پلیسه می شود؟</a></li> <li><a title="روش ها و ابزار پلیسه گیری" href="#method">روش ها و ابزار پلیسه گیری</a></li> <li><a title="انتخاب روش پلیسه گیری" href="#choose">انتخاب روش پلیسه گیری</a></li> </ul> <h2>کدام یک از روش های تولید باعث ایجاد پلیسه می شود؟</h2> <p><span id="which"></span>پلیسه در اغلب موارد در حین انجام عملیات ماشین کاری و برش به وجود می آید. برخی از روش های متداول ماشین کاری که باعث ایجاد پلیسه می شوند عبارتند از:</p> <ul> <li>فرزکاری</li> <li>دریل کاری</li> <li>حکاکی</li> <li>تراشکاری</li> </ul> <p>پروسه های برش بر روی ورقه های فلزی که باعث به وجود آمدن پلیسه می شود شامل موارد زیر است:</p> <ul> <li>برش لیزر</li> <li>برش پلاسما</li> <li>پولک زنی</li> <li>پانچ کردن</li> <li>برش</li> </ul> <p>باید در نظر داشت که فاکتورهای مختلفی در ایجاد پلیسه دخیل هستند و اینطور نیست که پروسه های فوق همیشه با ایجاد پلیسه همراه باشند.</p> <p>این فاکتورها متعدد هستند. مهمترین آنها احتمالا مهارت و دانش اپراتور در حین انجام عملیات است. مساله بعدی نوع ماده و گرید آن است. بعضی از موارد به راحتی برش میخورند و نتیجه ی مطلوبی را به همراه دارند و نیازی به انجام پروسه های بعدی ندارند.</p> <p>با این وجود امکان حذف پلیسه ها برای به دست آوردن یک سطح صاف وجود دارد. روش های پلیسه گیری متعددی وجود دارد. هر کدام از این روشها محاسن و معایب خود را دارد.</p> <blockquote> <p>بیشتر مطالعه کنید:<a title=" 7 روش برش تیرآهن" href="https://www.modiranahan.com/article/236/7-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A8%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%A2%D9%87%D9%86" target="_blank" rel="nofollow"> 7 روش برش تیرآهن</a></p> </blockquote> <h2>روش ها و ابزار پلیسه گیری</h2> <p><span id="method"></span>پلیسه گیری امروز به یک دانش تبدیل شده و حتی کتابهای متعددی نیز در رابطه با آن نوشته شده است. در کتاب هندبوک پلیسه گیری و پرداخت لبه اثر Laroux K Gillespie بیش از 80 فرایند مختلف برای ساخت فلز نام برده شده است. برخی از این روش ها نیاز به کار بیشتری دارد در حالی که برخی دیگر اتوماتیک هستند. برخی از مهمترین روش های پلیسه گیری عبارتند از:</p> <h3>پلیسه گیری دستی</h3> <p>این روش قدیمی ترین و ابتدایی ترین متد برای حذف پلیسه است. برای اینکه نتیجه ی کار تضمین شده باشد نیاز به یک فرد آموزش دیده و با مهارت است به همین دلیل این روش به زمان و تلاش زیادی احتیاج دارد.</p> <p>به دلیل زمانبر بودن پلیسه گیری دستی از آن بیشتر در کارگاه های کوچک و با نرخ تولید محصول کم استفاده می شود.</p> <p>برای پلیسه گیری دستی اغلب از سمباده، چاقوی پلیسه گیری، سوهان و سایر ابزار پرداخت استفاده می شود.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 2 - پلیسه گیری دستی.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1639316603541.jpg" alt="پلیسه گیری دستی" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 2 - پلیسه گیری دستی</p> <p><strong>مزایای پلیسه گیری دستی:</strong></p> <ul> <li>قابل انعطاف است</li> <li>نیاز به ابزار و ماشین های گرانقیمت ندارد.</li> </ul> <p><strong>معایب پلیسه گیری دستی:</strong></p> <ul> <li>تنها برای مقادیر کم محصول قابل اجراست.</li> <li>برای پلیسه های کوچک مناسب است.</li> <li>از نظر اقتصادی به خصوص برای تعداد زیادی از محصول مقرون به صرفه نیست.</li> </ul> <h3>پلیسه گیری پانچ:</h3> <p>این روش از یک ماشین پانچ برای حذف کردن پلیسه ها استفاده می کند. برای استفاده از این روش به انواع مختلفی از قالب مانند قالب پولک زنی سخت، قالب پولک زنی نرم و قالب کالیبراژ نیاز است.</p> <p><strong>مزایای پلیسه گیری پانچ:</strong></p> <ul> <li>بهره وری در مقایسه با پلیسه گیری دستی بالاتر است.</li> <li>کارایی بالاتری نیست به پلیسه گیری دستی دارد.</li> </ul> <p><strong>معایب پلیسه گیری پانچ:</strong></p> <ul> <li>برای ساختارهای پیچیده کارایی لازم را ندارد.</li> <li>نیازمند ابزار خاص است.</li> </ul> <blockquote> <p>بیشتر مطالعه کنید: <a title="10 روش برش لوله فلزی" href="https://www.modiranahan.com/article/264/10-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A8%D8%B1%D8%B4-%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87-%D9%81%D9%84%D8%B2%DB%8C" target="_blank" >10 روش برش لوله فلزی</a></p> </blockquote> <h3>پلیسه گیری حفره:</h3> <p>همانطور که از نام این روش مشخص است از این متد برای پلیسه گیری داخل حفره ها استفاده می شود. ابزارهای متعددی برای اینکار در بازار وجود دارد و اغلب آنها ساختاری مشابه دارند.</p> <p>یک ابزار برش بر روی اسپیندل نصب می شود. این ابزار به گونه ای نصب شده است که می تواند به آرامی داخل حفره رفته و در تماس با دیواره ی حفره بدون اینکه خراش یا خسارتی بر جای بگذارد پلیسه ها را حذف کند.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 3 - پلیسه گیری حفره.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1639316966789.jpg" alt="پلیسه گیری حفره" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 3 - پلیسه گیری حفره</p> <p><strong>مزایایی پلیسه گیری حفره:</strong></p> <ul> <li>سریع و مقرون به صرفه است.</li> <li>برای بسیاری از قطعات مناسب است.</li> <li>نتیجه نهایی کار خوب است.</li> </ul> <p><strong>معایب پلیسه کاری حفره:</strong></p> <ul> <li>فقط برای حفره ها می تواند به کار برده شود.</li> <li>نیازمند ابزار خاص است.</li> </ul> <h3>پلیسه گیری به روش برس زنی:</h3> <p>همانطور که از نام این روش می توان حدس زد عمل برداشتن پلیسه در پلیسه گیری با برس به کمک تمیز کردن سطح فلز با برس های خاص انجام می شود.</p> <p>طرز کار این روش مانند پلیسه گیری دستی با کاغذ سمباده و ابزار مشابه است. برس پلیسه گیری از مواد ساینده با دانه بندی خاص ساخته می شوند.</p> <p>تفاوت عمده ی این روش این است که برس های پلیسه برداری به گونه ای طراحی شده اند که می توان آنها را روی ماشین نصب کرد و به این ترتیب فرایند را بهینه و سرعت انجام کار را افزایش داد.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 4 - پلیسه گیری با برس.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1639317044543.jpg" alt=" پلیسه گیری با برس" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 4 - پلیسه گیری برس زنی</p> <p><strong>مزایای پلیسه گیری با برس:</strong></p> <ul> <li>سریع و مقرون به صرفه است.</li> <li>برای قطعات پیچیده مانند میل لنگ قابل اجراست.</li> <li>می تواند به صورت اتوماتیک انجام شود.</li> <li>برس ها در مقایسه با سایر ابزارها خیلی گران قیمت نیستند.</li> </ul> <p><strong>معایت پلیسه گیری با برس:</strong></p> <ul> <li>ممکن است بیشتر از یک برش نیاز باشد.</li> <li>یک تعویض کننده ی ابزار باید برای افزایش کارایی استفاده شود.</li> </ul> <h3>پلیسه گیری الکتروشیمیایی:</h3> <p>از این روش در مواردی استفاده می شود که قطعه ی مورد نظر کوچک باشد و به کمک سایر ابزارهای موجود نتوان عمل پلیسه گیری را انجام داد. فرایند انجام شده بر خلاف آبکاری ست و به جای اضافه کردن مواد، پلیسه ها از روی کار حذف می شوند.</p> <p>در این روش از ابزاری شبیه به لبه ای که پلیسه گیری می شود استفاده می کنند. ابزار با جریان الکتریکی و محلول سدیم کلرید یا سدیم نیترات به عنوان الکترولیت کار می کند. پلیسه حذف می شود و هر گونه ماده ی اضافی به وسیله ی جریان محلول به بیرون حمل می شود.</p> <p><strong>مزایای پلیسه گیری الکتروشیمیایی:</strong></p> <ul> <li>دقت بالا در نواحی که دسترسی به آن ها سخت است.</li> <li>سریع است.</li> <li>پلیسه گیری همزمان چند قطعه ممکن است.</li> <li>ریسک اثر حرارت بر روی قطعات وجود ندارد.</li> </ul> <p><strong>معایب پلیسه گیری الکتروشیمیایی:</strong></p> <ul> <li>تنها برای قطعات کوچک مناسب است.</li> <li>نیازمند ابزار سفارشی ست.</li> </ul> <h3>پلیسه گیری به روش تامبلینگ:</h3> <p>یکی دیگر از راه های برای رسیدن به پرداخت نهایی بسیار خوب قطعات فلزی استفاده از ویبراتور یا مخازن سانتریفیوژ است. یک بشکه که حاوی ترکیبی از مایع و مواد ساینده است. این ترکیب شروع به گردش می کند و با قطعات فلزی برخورد می کند.</p> <p>نتیجه ی کار حذف پلیسه ها بدون خراش بر روی سطح است. علاوه بر حذف پلیسه این روش باعث پرداخت نهایی سطح کار نیز می شود.</p> <p>ماده ی ساینده ای که در این روش به کار برده می شود به طور عمده پلاستیک، سرامیک یا ترکیبی از هر دو است.</p> <p><img class="content-image" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" title="تصویر شماره 5 - پلیسه گیری به روش تامبلینگ.JPG" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1639317145114.jpg" alt="پلیسه گیری به روش تامبلینگ" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 5 - پلیسه گیری به روش تامبلینگ</p> <p><strong>مزایای پلیسه گیری به روش تامبلینگ:</strong></p> <ul> <li>نسبت به سایر روش ها کمتر تهاجمی ست.</li> <li>کارایی بسیار بالایی دارد.</li> <li>سایر نقص ها را نیز رفع می کند.</li> </ul> <p><strong>معایب استفاده از تامبلینگ:</strong></p> <ul> <li>نیاز به ماشین های خاص دارد.</li> <li>نیاز به مدیوم های متعددی برای استفاده های مختلف است.</li> </ul> <h3>پلیسه گیری حرارتی:</h3> <p>به پلیسه گیری حرارتی متد انرژی گرمایی (TEM) نیز گفته می شود. در این روش پلیسه ها در یک محفظه ی احتراق کنترل شده سوزانده می شوند. معمولا ترکیبی از گاز اکسیژن و گاز طبیعی به عنوان منبع انرژی به کار گرفته می شود.</p> <p>مهمترین مساله در این روش به دست آوردن نسبت مناسب اکسیژن و سوخت است که بتوان حرارت لازم برای حذف پلیسه بدون سوزاندن قطعه را فراهم کند. هر چند حرارت در مدت زمان کوتاهی اعمال می شود اما برای حذف پلیسه در ناحیه ای وسیع کافی است بدون اینکه سایر قسمت ها دچار تغییر شوند.</p> <p><strong>مزایای پلیسه گیری حرارتی:</strong></p> <ul> <li>سریع و انعطاف پذیر است.</li> <li>چندین قطعه را به صورت همزمان می توان پلیسه گیری کرد.</li> <li>نرخ تولید بالایی دارد.</li> </ul> <p><strong>معایب پلیسه گیری حرارتی:</strong></p> <ul> <li>برخی نواحی ممکن است به حفاظت خاص نیاز داشته باشند.</li> <li>موادی که حذف می شوند به اکسید تبدیل شده که باعث می شود قطعه به عملیات بیشتری نیاز پیدا کند.</li> </ul> <blockquote> <p>بیشتر مطالعه کنید:<a title=" آموزش جوشکاری آهن" href="https://www.modiranahan.com/article/327/%D8%AC%D9%88%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A2%D9%87%D9%86-%D8%A2%D9%84%D8%A7%D8%AA" target="_blank" rel="nofollow"> آموزش جوشکاری آهن</a></p> </blockquote> <h2>انتخاب روش پلیسه گیری</h2> <p><span id="choose"></span>در انتخاب روش پلیسه گیری دقت کنید و با در نظر گرفتن مزایا و معایت هر روش پلیسه گیری، متدی که برای شما مناسب است را انتخاب کنید. انتخاب روش مناسب می تواند از نظر اقتصادی و همچنین سرعت انجام کار بسیار تاثیر گذار باشد.</p>